Share

Leatherback turtle

Leatherback turtle ©Mike Dains

Crwban môr cefn-lledr

Enw gwyddonol: Dermochelys coriacea
Yn gawr ym myd y crwbanod môr, mae’r crwban môr cefn-lledr yn crwydro’r cefnfor gan chwilio am slefrod môr. Yn wahanol i grwbanod môr eraill, mae’r crwban môr cefn-lledr yn hoffi’r oerni! Mae hyn yn golygu ei fod yn gallu deifio’n ddwfn iawn lle mae’r môr yn llawer oerach i gael y dewis cyntaf o holl slefrod môr y cefnfor dwfn.

Gwybodaeth am rywogaethau

Ystadegau

Hyd: Hyd at 2.5 m
Pwysau: 250-700 kg
Yn byw am: hyd at 100 mlynedd

Statws cadwraethol

Bregus, gyda llawer o boblogaethau mewn perygl difrifol ac yn wynebu diflaniad. Yn y DU, mae’n Rhywogaeth Flaenoriaeth o dan Fframwaith Bioamrywiaeth Ôl-2010 y DU.

Pryd i'w gweld

Mai - Medi

Ynghylch

Mae’r cawr yma ym myd y crwbanod môr yn teithio ar ei ben ei hun, gan gyfarfod â chrwbanod môr eraill er mwyn magu yn unig. Mae’n dodwy ei wyau ar draethau ac yn eu gadael heb oruchwyliaeth, ac mae’r crwbanod bach yn gorfod dod o hyd i’w ffordd eu hunain i’r môr ar ôl iddyn nhw ddeor. Mae’r anifeiliaid unigryw yma wedi addasu’n arbennig i allu ymdopi â moroedd oerach, sy’n golygu eu bod yn gallu deifio’n ddwfn iawn er mwyn hela am slefrod môr y dyfnderoedd. Mae ganddyn nhw ffordd anhygoel (ac ychydig yn ffiaidd) o sicrhau nad ydyn nhw byth yn colli pryd bwyd – mae ganddyn nhw bigau sy’n wynebu ar i lawr y tu mewn i’w gwddw sy’n atal unrhyw ysglyfaeth rhag dod allan. Yn anffodus, mae’r crwban môr cefn-lledr yn gallu drysu a bwyta bagiau plastig neu falŵnau ar ddamwain, gan eu bod yn edrych fel slefrod môr. Wedyn mae’r eitemau plastig yma’n mynd yn styc yn eu gwddw a gall hyn achosi problemau difrifol i’r crwban môr.

Sut i'w hadnabod

Crwban môr mawr du gyda smotiau gwynion dros ei gorff i gyd, ei ffliperi a’i ben. Mae o dan ei fol ychydig yn ysgafnach gyda lliw pinc o dan y gwddw a’r ên. Gall ei ffliperi blaen gyrraedd hyd at 2.5 m. Pur anaml mae rhywogaethau eraill o grwbanod môr yn ymweld â dyfroedd y DU, ond maen nhw’n wahanol i’r crwbanod môr cefn-lledr gan fod ganddyn nhw gragen galed ac maen nhw’n wyrdd/ brown eu lliw. Does gan grwbanod môr cefn-lledr ddim cragen galed ac mae croen eu cefn fel lledr.

Dosbarthiad

Golygfa brin oddi ar arfordir y gorllewin yn ystod misoedd yr haf, pur anaml mae i’w weld yn unrhyw foroedd eraill yn y DU.

Cynefinoedd

Roeddech chi yn gwybod?

Does gan grwbanod môr cefn-lledr ddim cragen galed, esgyrnog fel crwbanod môr eraill. Yn hytrach, mae eu cefn wedi’i orchuddio gan haen drwchus fel lledr o groen sy’n rhoi eu henw iddyn nhw.

Sut y gall bobl helpu

Report your leatherback turtle sightings to your local Wildlife Trust. If you spot a leatherback turtle at sea, maintain a distance of 100m. If the turtle approaches you, maintain a constant speed and allow them to interact on their own terms and leave at will. Sea turtles don't come ashore on UK beaches like they do on their tropical nesting beaches, so a turtle on a UK beach is in trouble. If you find a stranded turtle (dead or alive), please report it to the relevant authority (see www.wildlifetrusts.org/living-seas/marine-protected-areas/sightings). The Wildlife Trusts are working with Government to improve fishing practices and eliminate marine pollution. You can support our work by joining your local Wildlife Trust, helping at a local beach clean, saying no to balloon releases and plastic bags and choosing sustainably sourced fish.